Từ lâu, Việt Nam đã được biết đến là một trong những cường quốc xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới. Thế nhưng, trong mắt nhiều người, cà phê Việt thường chỉ gắn liền với những ly cà phê sữa đá đậm đặc, hay cà phê phin truyền thống. Tuy nhiên, một cuộc cách mạng lặng lẽ nhưng đầy mạnh mẽ đang diễn ra, đưa cà phê Việt lên một tầm cao mới: làn sóng cà phê đặc sản (specialty coffee).
Cà phê đặc sản là gì và tại sao lại quan trọng?
Thay vì chỉ tập trung vào số lượng, cà phê đặc sản hướng tới chất lượng từ khâu trồng trọt đến khi pha chế. Nó không chỉ là một loại đồ uống, mà là một câu chuyện về hương vị, nguồn gốc và sự tỉ mỉ.
- Chất lượng vượt trội: Cà phê đặc sản phải đạt điểm trên 80/100 theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Cà phê Đặc sản Thế giới (SCA). Những hạt cà phê này được chăm sóc kỹ lưỡng, thu hoạch chọn lọc và rang xay một cách tinh tế để bộc lộ hết những hương vị độc đáo của chúng.
- Hương vị đa dạng: Khác với cà phê thương mại thường chỉ có vị đắng, cà phê đặc sản mang đến một thế giới hương vị phong phú: từ chua thanh của cam, chanh đến ngọt dịu của mật ong, caramel, hay cả hương hoa, trái cây chín. Vị cà phê đặc sản của một vùng còn thể hiện “terroir” – tổng hòa của khí hậu, đất đai, và phương pháp canh tác.
- Minh bạch về nguồn gốc: Mỗi tách cà phê đặc sản đều có thể truy ngược về tận nông trại, thậm chí là lô đất cụ thể, giúp người thưởng thức hiểu rõ hơn về hành trình của hạt cà phê.
Việt Nam đang làm gì để tham gia cuộc chơi?
Trong khi nhiều quốc gia đã phát triển cà phê đặc sản từ lâu, Việt Nam đang có những bước tiến mạnh mẽ.
- Những người nông dân tiên phong: Rất nhiều nông dân trẻ tuổi, tâm huyết đã dũng cảm thay đổi phương pháp canh tác truyền thống, chuyển sang trồng các giống cà phê chất lượng cao như Arabica và Catimor, áp dụng các kỹ thuật sơ chế nâng cao (chẳng hạn như sơ chế ướt, sơ chế mật ong, sơ chế tự nhiên) để tạo ra những hạt cà phê có hương vị phức tạp hơn.
- Sự ra đời của các quán cà phê chuyên biệt: Những quán cà phê đặc sản không chỉ là nơi bán đồ uống mà còn là nơi giáo dục, giới thiệu về cà phê chất lượng cao. Tại đây, bạn có thể thưởng thức những ly cà phê pha bằng nhiều phương pháp khác nhau như Pour Over, Syphon, hoặc Espresso, và được các barista có kiến thức sâu rộng tư vấn.
- Sự phát triển của cộng đồng: Các cuộc thi pha chế, hội thảo, và các sự kiện về cà phê đặc sản đang diễn ra ngày càng nhiều, tạo nên một cộng đồng đam mê, cùng nhau chia sẻ kiến thức và lan tỏa tình yêu với cà phê.
Nếm thử cà phê đặc sản Việt: Một trải nghiệm đáng nhớ
Nếu bạn đã quen với cà phê truyền thống, hãy thử một lần nếm thử cà phê đặc sản. Đó không chỉ là uống, mà là một hành trình khám phá.
- Bắt đầu từ đâu? Hãy tìm đến những quán cà phê đặc sản uy tín. Đừng ngại hỏi barista về nguồn gốc, hương vị, và phương pháp pha chế.
- Hãy thử những ly cà phê pha thủ công: Thay vì Espresso, hãy thử một ly Pour Over để cảm nhận rõ nhất những tầng hương vị tinh tế của hạt cà phê.
- Tìm hiểu về vùng miền: Cà phê đặc sản Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ ở các vùng như Đạ Sar (Lâm Đồng), Sơn La, Điện Biên… Mỗi vùng lại có một hương vị đặc trưng riêng.
Làn sóng cà phê đặc sản không chỉ là một xu hướng, mà là một sự chuyển mình quan trọng của ngành cà phê Việt Nam. Nó khẳng định rằng, cà phê Việt không chỉ có giá trị về mặt số lượng, mà còn có khả năng chinh phục những người sành điệu nhất bằng chính chất lượng và hương vị độc đáo của mình.
